De ontwikkelingsgeschiedenis van de site vormt de basis voor de huidige plannen. Tussen 1768 en het einde van de 20ste eeuw kende de hoeve heel wat gedaanteverwisselingen. Uit het bouwhistorisch onderzoek blijkt dat de site zich altijd al heeft aangepast aan de noden van de tijd.
Het ontwerp van Cohousing Zwarte Arend is van B-bis architecten. Met het ontwerp kijken de architecten terug naar het historische grondplan van de gebouwen en het omliggende landschap. Bestaande en historisch waardevolle structuren worden grondig gerestaureerd en gerenoveerd, niet-waardevolle structuren worden afgebroken en op sommige plaatsen heropgebouwd tot wooneenheden en een gemeenschapshuis. De historisch waardevolle langschuur neemt opnieuw haar originele plek in en zal plaats bieden aan twee gezinnen. De gemeenschappelijke functies liggen verspreid rond het erf.
Doorheen het ganse traject, staat Cohousing Zwarte Arend voor respect: respect voor de bestaande context en de omgeving.
De gemeenschappelijke functies liggen verspreid rond het erf. Het hele project vertrekt vanuit het respect voor de bestaande context en zijn omgeving.
Een rondleiding op het erf
Er zijn 7 gebouwen op het erf.
- De beschermde zomerstal dateert uit 1768. Er komen 2 woningen in, naast elkaar, en een gemeenschappelijke fietsenstalling. De zomerstal wordt gerestaureerd. (blauwe gebouwen)
- Het beschermde woonstalhuis dateert ook uit 1768. Er komen 2 woningen in, naast elkaar. Het woonstalhuis wordt gerestaureerd. Het heeft met zijn constructieve elementen en goed bewaarde historische indeling de hoogste monumentwaarde. (gele gebouwen)
- Het gemeenschapshuis komt op de plek van de bestaande open werkstallen, die worden afgebroken. In het gemeenschapshuis komt een gemeenschappelijke zit- en eetruimte met badkamer en was- en droogruimte. (oranje gebouw naast blauw)
- Het tuinhuis komt op de plek van de vrijstaande machinestalling, die wordt afgebroken. In het tuinhuis komen 2 woningen, naast elkaar. (groene gebouwen)
- De langsschuur wordt op haar oorspronkelijke plek heropgebouwd naar historisch model. De langsschuur was ooit een belangrijk onderdeel van de hoeve. Dankzij foto’s uit 1976 kennen we de structuur en vorm van het gebouw. Er komen 2 woningen in, boven elkaar. (paars gebouw)
- De gemeenschappelijke tuin- en fietsenberging komt op de plek van de serre en het melkhuis, die worden afgebroken. (oranje naast moestuin)
- Het bakhuis is er niet meer maar was ooit een belangrijk onderdeel van de hoeve. Dankzij 19de-eeuws kaartmateriaal kennen we de contouren en kunnen we het heropbouwen. (oranje in het midden van het erf)
Het gemeenschapshuis
Het gemeenschapshuis krijgt een centrale plek op het erf. Het doet dienst als polyvalente ontmoetingsplek. Het is een plek waar we kunnen eten, spelen, koken, knutselen, (thuis)werken, feesten, informatie uitwisselen, vergaderen, workshops organiseren, … Het is ook de plek waar spullen die we willen delen een plek zullen vinden: boeken, dvd’s, voedselvoorraden, …
In het gemeenschapshuis komt een gemeenschappelijke keuken, een badkamer, een slaapplek voor logies en een was- en droogruimte. De ruimte wordt zo ingericht dat ze ten volle benut kan worden voor uiteenlopende activiteiten.
Naast het gemeenschapshuis delen we ook:
- een kelder die dienst doet als technische ruimte en tellerlokaal voor water/elektriciteit en extra berging voor gemeenschappelijke, private en te delen materialen
- een fietsenstalling
- een tuinhuis
- een sorteerstraatje
- een atelier/werkplaats
De omgevingsaanleg
De buitenruimte, het hele erf, wordt gemeenschappelijk. Het wordt een groene site. Ook de parkeerzones worden groen geïntegreerd. We willen elkaar buiten ontmoeten en ook een stukje privé kunnen opzoeken. Daarom heeft elke woning een apart stukje terras. Het gemeenschapshuis heeft een gemeenschappelijk terras. De moestuin breiden we uit en de boomgaard herstellen we. Voor de kinderen voorzien we natuurlijke speelaanleiding. We leggen ook een amfibiepoel aan.
B-bis architecten heeft al een aanzet voor de omgevingsaanleg gedaan. In hun ontwerp zien we verharding in kasseien tussen de gebouwen met paden naar de parking, de heraanleg van de moestuin en de boomgaard, de aanleg van de nieuwe amfibiepoel en de parking.
De omgevingsaanleg wordt echter nog in detail ontworpen in samenwerking met Regionaal Landschap De Voorkempen. Regionaal Landschap De Voorkempen werkt namelijk aan een beheersplan voor het beschermd landschap Ertbrugge, waar de hoeve Zwarte Arend deel van uitmaakt.
Alle aandacht naar de bestaande gebouwen
Door de niet-originele gebouwen of gebouwen met mindere waarde op de site te slopen, en door de deels verdwenen gebouwen herop te bouwen, wordt de hoeve in ere hersteld. De bestaande beschermde gebouwen worden aan de binnenzijde geïsoleerd, zodat de historische gevels in baksteen en schilderingen zichtbaar blijven. Perforaties van de gevels en daken blijven beperkt in aantal om het gesloten aspect van de hoeve te behouden.
De niet-historische volumes krijgen gevels met donkergrijze houten beplanking en daken met donkergrijze keramische pannen, verwijzend naar de oorspronkelijke stallen. De gevels van de herop te bouwen gebouwen krijgen een verticale of horizontale beplanking en een ritmering door middel van uitspringende kolommen. Daardoor verhouden de herop te bouwen gebouwen zich subtiel ten opzichte van de te restaureren gebouwen. Ze worden schaduwvlakken in het landschap waardoor de bestaande gebouwen volledig tot hun recht komen en de aandacht krijgen.